Muallif: Bekdavlat, Aliyev

Annotatsiya: Maqolada ong muammosi sun’iy intellektning rivojlanishi kontekstida ko‘rib chiqiladi, uning falsafiy va lingvistik jihatlari ham tahlil qilinadi. Tadqiqotning dolzarbligi "ongli sun’iy intellekt"ni yaratishga qiziqish ortib borayotganligi va inson va mashina o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir tamoyillarini, shuningdek, tegishli axloqiy me'yorlarni ishlab chiqish zarurati bilan izohlanadi. Ish sun’iy ravishda yaratilgan tizimlarda ongning mavjudligi, boshqa narsalar qatori, uning ijro etish chegaralarini hisobga olgan holda asosiy savolni ko‘taradi. Maqolada ongni aniqlashga yondashuvlar, jumladan, J. Searlning Xitoy xonasi fikrlash tajribasi kabi tanqidiy eksperimentlar tahlil qilinadi. Rivojlanish bilan bog‘liq holda yuzaga keladigan ekzistensial masalalar ham ko‘rib chiqiladi. Maqolada tilning fikrlash va bilish vositasi sifatidagi roli tahlil qilingan, sun’iy intellektning zamonaviy til modellari o‘rganilgan va semantik tushunish muammosi ochib berilgan. Maqola SI kontekstida ong muammosining falsafiy va lingvistik asoslarini tahlil qilish, zamonaviy texnologiyalarning cheklovlarini aniqlash va keyingi tadqiqot istiqbollarini belgilashga qaratilgan. Xulosa muammoning murakkabligini ta’kidlaydi va qo‘shimcha o‘rganish zarurligiga ishora qiladi, chunki zamonaviy sun’iy intellekt tizimlari, ta’sirchan muvaffaqiyatlarga qaramay, hali haqiqiy semantik tushunishga qodir emas va an’anaviy ma’noda ongga ega ekanligini da’vo qila olmaydi.

Kalit so'zlar: sun’iy intellekt, til modellari, tafakkur, mashina ongi, semantik tushunish.

Jurnaldagi sahifalar: 157 - 169