06.07.2022
511
ABDURAUF FITRAT AND HIS PROFESSIONAL CREATIVE LEGACY

Muallif: Shodiev, Shahobiddin Sharofiddinovich

Annotatsiya: Ma’lumki, Xorazm va Farg‘ona-Toshkent maqom kuylari maqomlari asosan Buxoro shashmaqomiga borib taqaladi. Shashmaqomning ichki tuzilishini tizimlashtirish bilan bogʻliq holda maqomning janr va uslublarga boʻlinishiga eʼtibor qaratiladi: cholgʻu (mushkilot), vokal-cholgʻu (nasr) va raqs (ufar). Fitrat odatda ularni butok (filial) deb ataydi. Afsuski, keyingi ilmiy amaliyotda ildiz otmagan bu tushunchada, bizningcha, katta sabab bordek. Shashmaqom haqidagi rus tilidagi adabiyotlarda maqom ichidagi bu janr va uslubiy yo‘nalishlar negadir “bo‘limlar” deb atala boshlandi. Holbuki, aslida maqom ichidagi cholg‘u va vokal-cholg‘u sohalari bir qator tayinlanganlar munosabatida emas, balki bir maqomning mustaqil janr shakllari sifatida umumiy modal tizim sifatida taqdim etiladi. Ya'ni, ko'knori umuman yagona modal asos bo'lib, uning melodik namoyon bo'lish shakllari har xil: cholg'u, vokal-instrumental va raqs. Janr sohalarining har biri, o'z navbatida, bo'lim va qismlarga bo'linishi mumkin.

Kalit so'zlar: maqomlar, kuy, musiqa, an’ana, milliylik, maqom, ritm, janr, izchillik, fan.

Jurnaldagi sahifalar: 1516 - 1524

Yuklab olish